Η αϋπνία είναι ένα από τα πιο συχνά και βασανιστικά προβλήματα που μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην καθημερινότητα μας. Υπάρχουν παθολογικές αλλά και ψυχολογικές καταστάσεις που προκαλούν αϋπνία. Το καθημερινό άγχος, για παράδειγμα, είναι μια αρκετά συχνή αιτία για την εμφάνιση αϋπνίας, η οποία με τη σειρά της επιτείνει το άγχος.
Τα καλά νέα είναι πως υπάρχουν τρόποι να απαλλαγούμε από την αϋπνία, χωρίς να χρειαστεί να ακολουθήσουμε φαρμακευτική αγωγή. Σύμφωνα με μια νέα έρευνα που επικαλείται η βρετανική εφημερίδα «Guardian», αυτοί που υποφέρουν από αϋπνία μπορούν να ωφεληθούν από τη Γνωστική Συμπεριφορική Θεραπεία (ΓΣΘ). Το δημοσίευμα των «Guardian» άντλησε στοιχεία από την Βρετανική επιστημονική επιθεώρηση «British Journal of General Practice», στην οποία δημοσιεύτηκε η μελέτη.
Τα δεδομένα της έρευνας έδειξαν πως η Γνωστική Συμπεριφορική Θεραπεία ήταν αποτελεσματική και βελτίωνε τον ύπνο των πασχόντων, τους επόμενους μήνες μετά τη θεραπεία.
Η Γνωστική Συμπεριφορική Θεραπείαα είναι μια μορφή ψυχοθεραπείας που έχει αναπτυχθεί τις τελευταίες δεκαετίες. Στην πραγματικότητα δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια εκπαιδευτική διαδικασία, όπου ο θεραπευτής έχει το ρόλο του «δασκάλου» και ο θεραπευόμενος το ρόλο του «μαθητή», σε μια σχέση ισότιμη και συνεργατική.
Ο θεραπευτής χρησιμοποιεί το λεγόμενο γνωσιακό μοντέλο για να βοηθήσει τον ασθενή του να ξεπεράσει κάποια διαταραχή κυρίως με την αλλαγή στις σκέψεις, στη συμπεριφορά, και στις συναισθηματικές αντιδράσεις του. Μιλώντας όσο πιο απλά γίνεται, θα λέγαμε πως αυτό που κάνει είναι να διορθώνει λαθεμένες αντιλήψεις που έχουν οι ασθενείς για τα αισθήματα τους.
Λίγα λόγια για τη Γνωστική Συμπεριφορική Θεραπεία
H Γνωστική Συμπεριφορική Θεραπεία έχει τις ρίζες τους στην δεκαετία του ’60. "Πατέρας" της θεωρείται ο καθηγητής ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια, Άαρον Τ. Μπεκ, ο οποίος αρχικά την χρησιμοποίησε για την κατάθλιψη. Ωστόσο, με το πέρασμα των χρόνων αποδείχθηκε πως ήταν αποτελεσματική στις αγχώδεις διαταραχές, στη διαταραχή πανικού και στην ψυχαναγκαστική καταναγκαστική διαταραχή.
Τόσο η ερμηνεία της δημιουργίας και διατήρησης της προβληματικής συμπεριφοράς όσο και οι μέθοδοι παρέμβασης βασίζονται κυρίως στην Ψυχολογία της Μάθησης και την Γνωστική Ψυχολογία, ταυτόχρονα όμως λαμβάνονται υπόψη νέα δεδομένα από την έρευνα της ανθρώπινης συμπεριφοράς, η οποία διεξάγεται από πολλά και διαφορετικά επιστημονικά πεδία (διεπιστημονική οπτική). Ο βασικός πυρήνας της Γνωστικής Συμπεριφορικής Θεραπείας αποτελείται από τρεις βασικές αρχές:
1. Η γνωσιακή λειτουργία επηρεάζει τη συμπεριφορά.
2. Η γνωσιακή λειτουργία μπορεί να ελεγχθεί και να μεταβληθεί.
3. Οι επιθυμητές αλλαγές στη συμπεριφορά μπορούν να επηρεαστούν από γνωσιακές αλλαγές.
Η Τζούντιθ Ντέιβιντσον, μια από τις συγγραφείς της μελέτης που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση «British Journal of General Practice», σημειώνει ότι υπάρχει πλέον μια αρκετά αποτελεσματική θεραπεία για την αϋπνία η οποία δεν περιλαμβάνει φάρμακα και οφείλει να παρέχεται από τις υπηρεσίες πρωτοβάθμιας υγειονομικής περίθαλψης.
Η Ντέιβιντσον και οι συνεργάτες της ανέλυσαν τα δεδομένα από άλλες μελέτες που αφορούσαν την χρησιμοποίηση της Γνωστικής Συμπεριφορικής Θεραπείας για την καταπολέμηση της αϋπνίας. Κάποιοι από τους συμμετέχοντες πήραν φάρμακα για να μπορέσουν να κοιμηθούν και κάποιοι άλλοι όχι.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν πως αυτοί που προσέτρεξαν στην Γνωστική Συμπεριφορική Θεραπεία, κατάφεραν να κοιμηθούν από 9 έως 30 λεπτά νωρίτερα, ενώ ο χρόνος που έμειναν άυπνοι μειώθηκε από 22 έως 36 λεπτά. Αντίθετα, εκείνοι που ακολούθησαν φαρμακευτική αγωγή ή ήταν απλά στη λίστα αναμονής κοιμήθηκαν μόνο 4 λεπτά νωρίτερα και ο χρόνος που έμειναν ξύπνιοι στο μεσοδιάστημα μειώθηκε μόνο κατά 8 λεπτά.
Σύμφωνα με τους συντάκτες της έρευνας, χρειάζονται 4 έως 8 συνεδρίες για να παρουσιαστούν θεραπευτικά αποτελέσματα. Επίσης, επισημαίνουν ότι οι παθολόγοι θα πρέπει να συνιστούν αυτή τη θεραπεία στους πάσχοντες, την οποία μπορεί να παρέχουν νοσοκόμες, κοινωνικοί λειτουργοί, και άλλοι φορείς παροχής φροντίδας.
Στην Βρετανία, η Εθνική Υπηρεσία Υγείας παρέχει κάποιες εφαρμογές (apps), όπως το Sleepio και ιστοσελίδες για την καλύτερη πρόσβαση στις υπηρεσίες φροντίδας, στο πλαίσιο της προσπάθειας βελτίωσης πρόσβασης στις ψυχολογικές θεραπείες. Όμως, παρά την αποτελεσματικότητα της θεραπείας, η πρόσβαση σε αυτήν είναι ακόμα ελλιπής κατά τους ερευνητές.
Πηγή: Guardian, British Journal of General Practice», Ινστιτούτο Έρευνας και Θεραπείας της Συμπεριφοράς.
Γράφει η Dr Angel,
Αγγελική Κοσκερίδου
Holistic Doctor – Counseling Psychotherapist
Doctor of Naturopathic Medicine
MSc Health Psychology