Όλοι γνωρίζουμε για τις ιαματικές πηγές της χώρας μας. Πόσοι όμως ξέρουμε τι είναι αυτό που τις κάνει τόσο ξεχωριστές για θεραπευτικούς σκοπούς; Πόσες και πού βρίσκονται στην Ελλάδα, όπως και με ποιο κριτήριο θα πρέπει κάποιος να επιλέξει μία ορισμένη πηγή;
Ας μη μας κάνει καμία εντύπωση ότι οι θεραπευτικές ιδιότητες των ιαματικών λουτρών ήταν ήδη γνωστές από τα αρχαία χρόνια. Κείμενα και επιγραφές το αποδεικνύουν αυτό. Ίσως αυτός είναι ένας παραπάνω λόγος που αξίζει να μάθουμε για την ιδιαίτερη αυτή θεραπευτική δυνατότητα που μας προσφέρει απλόχερα ο τόπος μας.
Τι ακριβώς είναι οι ιαματικές πηγές;
Πρόκειται για ιαματικούς φυσικούς πόρους που τα νερά τους διαφέρουν από τα συνηθισμένα, είτε λόγω της υψηλής τους θερµοκρασίας, είτε λόγω της παρουσίας σπάνιων δραστικών συστατικών.
Με βάση τη θερμοκρασία ή της γενικής τους χημικής σύστασης τα νερά χαρακτηρίζονται µεταλλικά. Υπάρχουν όμως και ψυχρές µεταλλικές πηγές και θερµοπηγές, πάνω στις οποίες οικοδομήθηκε ο κλάδος θεραπευτικής αγωγής, η ιαµατική υδροθεραπεία.
Η εντύπωση που έχουμε – ιδιαίτερα για τη χώρα μας – είναι ότι τα ιαματικά λουτρά απευθύνονται κυρίως σε άτομα τρίτης ηλικίας και μάλιστα συνήθως όσους ασθενούν. Το οποίο είναι σίγουρα σημαντικό και απαραίτητο, αλλά ο λόγος επίσκεψης θα μπορούσε να είναι η και πρόληψη, όχι απαραίτητα μόνο η θεραπεία.
Τα στοιχεία των νερών που τα καθιστούν ‘θαυματουργά’
Ιαµατικά ονοµάζονται τα νερά των φυσικών ή ιαµατικών πηγών, που πηγάζουν µέσα από πετρώµατα και βράχους και βγαίνουν από τα έγκατα της γης. Ονοµάζονται και µεταλλικά από τα διαλυµένα µεταλλικά συστατικά που περιέχουν στη σύστασή τους. Τα πιο συχνά περιεχόµενα υδατοδιαλυτά µεταλλικά στοιχεία των νερών αυτών είναι το νάτριο, το κάλιο, το ασβέστιο, το µαγνήσιο, το ράδιο, ο σίδηρος, το ιώδιο, το φώσφορο και το θείο.
Επίσης περιέχονται και αέρια, όπως το διοξείδιο του άνθρακα, το υδρόθειο, το άζωτο, το οξυγόνο και το υδρογόνο, που δίνουν και τη χαρακτηριστική οσµή, που διακρίνει τα νερά της κάθε περιοχής. Ανάλογα δε µε το βαθµό οξύτητας των νερών (όξινα, αλκαλικά ή ουδέτερα) χαρακτηρίζεται αντίστοιχα και η πηγή, ως θειούχος αλκαλική, χλωρονατριούχος, οξυπηγή, ραδιούχος κ.λπ.
Όπως είπαμε, το άλλο χαρακτηριστικό των ιαµατικών νερών είναι η θερµοκρασία, η οποία µπορεί να φτάσει µέχρι και τους 70 βαθµούς Κελσίου ή ακόµη περισσότερο!
Οι θεραπευτικές ιδιότητες των ιαµατικών νερών αποδίδονται στα µεταλλικά άλατα και στις µεταξύ τους ενώσεις, καθώς και σε ορισµένες ουσίες, που ονομάζονται κολλοειδείς.
Άλλες έρευνες αποδίδουν τη θεραπευτική ιδιότητα των ιαµατικών νερών στην ακτινοβολία (ραδιενέργεια), την οποία αντλούν από τα βάθη της γης. Σύµφωνα όµως µε µια πιο σύγχρονη αντίληψη, η υδροθεραπεία περιέχει την έννοια µιας ερεθιστικής θεραπείας σε ορισµένα όργανα, όπως το ιώδιο στο θυρεοειδή αδένα και το θείο στους αρθρικούς χόνδρους.
Ποιες χαρακτηρίζονται θερμές
Ο χαρακτηρισµός των πηγών ως θερµών γίνεται µε κριτήριο τη σχέση της θερµοκρασίας τους µε τη µέση θερµοκρασία 18ο C , το όριο χαρακτηρισµού µιας πηγής ως θερµής είναι οι 25ο C . Οι θερµές µεταλλικές πηγές διαιρούνται σε
α. υπόθερµες, µε θερµοκρασία µεταξύ 25ο C και 34οC
β. οµοιόθερµες, µε θερµοκρασία µεταξύ 34ο C και 36οC
Ανάλογα µε την προέλευση και τη χηµική τους σύσταση τα θερµοµεταλλικά νερά διακρίνονται σε τέσσερεις κύριες κατηγορίες
1. Οξυανθρακικά (νατριούχα , ασβεστούχα , µικτά)
2. Χλωριοανθρακούχα (ισχυρά, ελαφρά, ανθρακοαεριούχα)
3. Θειικά (νατριούχα , ασβεστούχα , χλωριοθεικά) και
4. Θειούχα (νατριούχα, χλωριοθειούχα-νατριούχα, ασβεστούχα, παλιά ασβεστούχα).
Ιαματικά νερά και στην … κοσμητολογία!
Σήµερα ο ρόλος των ιαµατικών νερών επαναπροσδιορίζεται εκτός από την ιατρική και στην κοσµητολογία για την παρασκευή καλλυντικών και δερµατολογικών προϊόντων, για την ενυδάτωση του δέρµατος, την αντιµετώπιση της λιπαρότητας και της ακµής, της ατοπικής δερµατίτιδας, των εκζεµάτων, της ψωρίασης, των εγκαυµάτων κ.λπ.
Εκατοντάδες οι πηγές στην Ελλάδα
Ο Ελλαδικός χώρος είναι πλούσιος σε ιαµατικές πηγές µε νερά που έχουν ποικίλη φυσικοχηµική σύσταση και ενδείκνυνται για εφαρµογή στη σύγχρονη φυσική υδροθεραπεία. Το νερό αναβλύζει από 752 διαφορετικά γεωγραφικά σηµεία τα οποία κατανέµονται ως εξής :
• Στερεά Ελλάδα 156 πηγές
• Θεσσαλία 57 πηγές
• Ήπειρος 56 πηγές
• Μακεδονία 115 πηγές
• Θράκη 25 πηγές
• Πελοπόννησος 114 πηγές
• Εύβοια 23 πηγές
• Ιόνια νησιά 34 πηγές
• Κυκλάδες 30 πηγές
• Κρήτη 100 πηγές
• λοιπά νησιά Αιγαίου 42 πηγές
Από το σύνολο των πηγών οι 180 χρησιµοποιούνται σήµερα για λουτροθεραπεία και ποσιθεραπεία. Οι ειδικοί μάλιστα επιμένουν ότι το θαλασσινό νερό στην Ελλάδα είναι εξαιρετικής ποιότητας, λόγω της περιεκτικότητας του σε ιχνοστοιχεία. Έτσι, θερµαινόµενο σε ειδικές εγκαταστάσεις στα κέντρα θαλασσοθεραπείας , αποκτά ιδιότητες θερµοµεταλλικού ιαµατικού νερού.
Πηγές:
Δόση Χρυσάνθη, (2012), Εναλλακτικός Τουρισμός. Μια Έρευνα για την Απήχηση του Ιαματικού Τουρισμού στα Λουτρά Λουτρακίου Πέλλας, ΤΕΙ Καβάλας ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ.
Angelo Minissale, Vittorio Duchi et al, Chemical patterns of thermal aquifers in the volcanic islands of the Aegean Arc, Greece, Geothermic, Science Direct, https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0375650597000084.
Γράφει η Dr Angel,
Αγγελική Κοσκερίδου
Holistic Doctor – Counseling Psychotherapist
Doctor of Naturopathic Medicine
MSc Health Psychology
