Mία από τις πιο δυσάρεστες παθήσεις της τρίτης ηλικίας είναι η άνοια, καθώς επιδεινώνει δραματικά την καθημερινότητα του ηλικιωμένου και του οικογενειακού του περιβάλλοντος.
Φανταστείτε τι σημαίνει να βλέπετε τον αγαπημένο σας άνθρωπο να μην σας αναγνωρίζει, να μην θυμάται τίποτα από αυτά που ζήσατε μαζί και κυρίως να μην μπορεί να κάνει ούτε τα στοιχειώδη για την φροντίδα του εαυτού του.
Η αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης έφερε νέα προβλήματα και δικαίως η άνοια χαρακτηρίστηκε από πολλούς η «επιδημία του 21ου αιώνα». Παγκοσμίως, στις μέρες μας υπάρχουν 47 εκατομμύρια άνθρωποι που ζουν με άνοια, αριθμός που αναμένεται να αυξηθεί δραματικά λόγω της αύξησης του προσδόκιμου επιβίωσης τόσο στις αναπτυγμένες όσο και στις αναπτυσσόμενες χώρες.
Στη χώρα μας υπάρχουν σήμερα 200.000 άτομα με άνοια και ο αριθμός αυτός μέχρι το 2050 αναμένεται να ξεπεράσει τις 600.000.
Τι ορίζουμε ως 'άνοια΄ακριβώς;
Στο σημείο αυτό θα πρέπει να διευκρινίσουμε πως όταν οι επιστήμονες μιλάνε για άνοια, εννοούν ένα σύνολο συμπτωμάτων και όχι ένα συγκεκριμένο νόσημα. Για να γίνουμε πιο συγκεκριμένοι, η άνοια είναι ένας γενικός όρος που περιγράφει μια κατάσταση όπως η απώλεια της μνήμης και η διαταραχή των υπόλοιπων νοητικών λειτουργιών, ενώ η νόσος Αλτσχάιμερ είναι συγκεκριμένη ασθένεια.
Η νόσος Αλτσχάιμερ είναι η πιο συχνή αιτία άνοιας (50-70% του συνόλου). Άλλες νόσοι που οδηγούν σε άνοια είναι η αγγειακή άνοια που προκαλείται από εγκεφαλικά επεισόδια, το Πάρκινσον, κλπ. Άρα, λοιπόν, η άνοια είναι μια γενική περιγραφή της διαπίστωσης ότι οι νοητικές λειτουργίες ενός ανθρώπου έχουν αρχίσει να φθίνουν σε σχέση με την προηγούμενη κατάσταση, αλλά δεν είναι διάγνωση μίας συγκεκριμένης νόσου.
Μια δεύτερη παρανόηση σχετικά με την άνοια είναι ότι αποτελεί φυσιολογικό κομμάτι της γήρανσης. Για παράδειγμα, αν ένας 70χρονος εμφανίσει προοδευτικά προβλήματα στη μνήμη του, αυτό δεν σημαίνει ότι «γερνάει», αλλά είναι σημάδι που θα πρέπει να τον οδηγήσει για έλεγχο στον ειδικό.
Οι ακριβείς αιτίες για το Αλτσχάιμερ και τις άλλες νόσους που ανήκουν σε αυτή την κατηγορία δεν είναι γνωστές. Οι επιστήμονες έχουν προσδιορίσει ότι οι κυριότεροι μη τροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου είναι η αύξηση της ηλικίας και η γενετική προδιάθεση.
Υπάρχουν και καλά νέα...
Υπάρχουν επιστήμονες που θεωρούν πως σχεδόν ο καθένας μας μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο να εμφανίσει άνοια (ακόμη και αν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό), ακολουθώντας έναν υγιεινό τρόπο ζωής.
Σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποιήθηκε στο Βρετανικό Πανεπιστήμιο του Έξετερ, ο κίνδυνος άνοιας μειώθηκε κατά το ένα τρίτο για αυτούς που είχαν υιοθετήσει έναν τέτοιο τρόπο ζωής. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε δείγμα περίπου 200.000 ανθρώπων στη Βρετανία και τα αποτελέσματα της παρουσιάστηκαν στην Διεθνή Διάσκεψη της Ένωσης για το Αλτσχάιμερ.
Οι επιστήμονες χαρακτήρισαν «εντυπωσιακά» και «ενθαρρυντικά τα αποτελέσματα της έρευνας τους, καθώς δείχνουν ότι οι άνθρωποι δεν είναι καταδικασμένοι να πάθουν άνοια.
Η ερευνητική ομάδα του Έξετερ βαθμολόγησε όσους συμμετείχαν στην έρευνα με βάση την σωματική άσκηση, την διατροφή, το κάπνισμα και την κατανάλωση αλκοόλ.
Ένας «καλός» μαθητής, δηλαδή κάποιος που πήρε καλό βαθμό ήταν, για παράδειγμα ένας άνθρωπος που δεν κάπνιζε, που έκανε ποδήλατο με φυσιολογικό ρυθμό για 2,5 ώρες την εβδομάδα, που είχε μια ισορροπημένη διατροφή, η οποία περιελάμβανε περισσότερες από τρεις μερίδες φρούτων και λαχανικών την ημέρα, που έτρωγε ψάρι δύο φορές την εβδομάδα και σπανίως επεξεργασμένο κρέας και έπινε έως και ένα ποτήρι μπίρα την ημέρα.
Τα συμπεράσματα της έρευνας
Οι επιστήμονες παρακολούθησαν 196.383 ανθρώπους από την ηλικία των 64 ετών και για οκτώ χρόνια και ανέλυσαν το DNA τους για να αξιολογήσουν τον γενετικό κίνδυνο εμφάνισης της νόσου. Η έρευνα έδειξε ότι υπήρχαν 18 κρούσματα άνοιας ανά 1.000 ανθρώπους αν αυτοί είχαν μεγάλη γονιδιακή προδιάθεση και ακολουθούσαν και έναν ανθυγιεινό τρόπο ζωής.
Αυτό όμως το ποσοστό έπεσε στα 11 κρούσματα ανά 1.000 ανθρώπους στη διάρκεια της έρευνας όταν αυτοί οι ίδιοι άνθρωποι ακολούθησαν υγιεινό τρόπο ζωής. Αξίζει να σημειωθεί ότι ένας άνθρωπος στην ηλικία περίπου των 60 ετών θεωρείται σχετικά νέος για να εμφανίσει άνοια.
Επομένως, η μείωση των ποσοστών της άνοιας, κατά ένα τρίτο, θα έχει τεράστιο αντίκτυπο σε μεγαλύτερες ηλικιακά ομάδες όπου η ασθένεια είναι συχνότερη. «Μπορεί να αντιστοιχεί σε εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους», εξήγησε στο BBC ο δρ Ντέιβιντ Λέβελιν.
Βέβαια, οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι μπορεί κάποιος να ακολουθεί εντελώς υγιείς συνθήκες ζωής και όμως να νοσήσει. Απλά ο τρόπος ζωής αυξάνει ή μειώνει τις πιθανότητες. Μίας και δεν υπάρχουν φάρμακα που θεραπεύουν την νόσο, το μόνο που μπορεί να κάνει κάποιος είναι να μειώσει τις πιθανότητες εμφάνισής της.
Οι ερευνητές επισημαίνουν πάντως ότι τα ευρήματά τους πιθανόν να μην αφορούν ανθρώπους με πολύ πρώιμη εμφάνιση της νόσου, δηλαδή στα 40 με 50 τους. Εκτιμούν όμως ότι αφορούν μεγαλύτερες ηλικιακές ομάδες όπου η νόσος συναντάται συχνότερα. Οι ίδιοι τονίζουν εξάλλου ότι η έρευνά τους αφορά γενικά στην άνοια και όχι σε συγκεκριμένες μορφές της νόσου όπως είναι το Αλτσχάιμερ ή η αγγειακή άνοια.
Πηγή: Ιστότοπος ενημέρωσης για την άνοια anoia.gr, Εταιρεία Αλτσχάιμερ Αθηνών, BBC
Γράφει η Dr Angel,
Αγγελική Κοσκερίδου
Holistic Doctor – Counseling Psychotherapist
Doctor of Naturopathic Medicine
MSc Health Psychology
insta: dr_aggelikikoskeridou_official
