Η ψυχολογία διαδραματίζει έναν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στην υγεία ενός ανθρώπου που πάσχει από κάποιο αυτοάνοσο νόσημα, καθώς επηρεάζει την πορεία του ίδιου του νοσήματος. Τα συναισθήματα, δηλαδή, και το γενικότερο περιβάλλον – που εδώ περιλαμβάνονται μία σειρά από διαφορετικές πτυχές στην καθημερινότητα όπως η ασφάλεια, η εργασία, η οικογένεια – καθορίζουν τη σταθερότητα της υγείας με έναν ιδιαίτερο τρόπο σ’ αυτήν την ευαίσθητη κατηγορία ασθενών.
Εδώ θα προσπαθήσουμε να δούμε πώς η επιστήμη της Θετικής Ψυχολογίας μπορεί να λειτουργήσει υποστηρικτικά στους ανθρώπους με αυτοάνοσα νοσήματα.
Τι είναι τα αυτοάνοσα νοσήματα – Πώς εκδηλώνονται
Στην ουσία προκαλούνται από τον ίδιο τον οργανισμό μας. Ειδικότερα, το ανοσοποιητικό μας σύστημα, το οποίο δεν αναγνωρίζει ως δικά μας κάποια κύτταρα, αλλά ως εχθρικά και τους επιτίθεται, κι έτσι να εκδηλώνεται σιγά σιγά το νόσημα.
Γενικότερα παρατηρείται μία ραγδαία αύξηση τα τελευταία περίπου 20 χρόνια των ανθρώπων που νοσούν, σε Ευρώπη και Αμερική. Σύμφωνα μάλιστα με έρευνα της Αμερικανικής Ένωσης Αυτοάνοσων Νοσημάτων, 1 στους 6 Αμερικανούς νοσεί χρονίως.
Αύξουσα πορεία έχουν ακόμα και οι τύποι των νοσημάτων. Οι επιστήμονες μετρούν μέχρι σήμερα περίπου 100 διαφορετικούς τύπους (με 20 από αυτούς να έχουν προστεθεί μόλις τα τελευταία χρόνια), ενώ η λίστα αναμένεται να αυξηθεί ακόμα περισσότερο στο προσεχές μέλλον.
Τα νοσήματα αυτής την κατηγορίας χτυπούν όλες τις ηλικίες και είναι, θα λεγε κανείς, αθόρυβα. Μπορεί ο οργανισμός μας να ‘δουλεύει’ κάτι για καιρό χωρίς ιδιαίτερα συμπτώματα, μέχρι να αντιληφθούμε ότι νοσούμε. Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι υπάρχει γενετική προδιάθεση, αλλά το περιβάλλον και οι ψυχολογικοί παράγοντες παίζουν καταλυτικό ρόλο. Κάθε άλλο παρά τυχαίο είναι το γεγονός ότι η μεγάλη πλειοψηφία όσων νοσούν έχουν βιώσει κάποια ψυχολογική πίεση για μεγάλο χρονικό διάστημα. Πλήθος ερευνών το στοιχειοθετεί αυτό εξάλλου.
Συμπτώματα & Τύποι Νοσημάτων
Εκδηλώνονται με πολλαπλά συμπτώματα, πλήττοντας κάποια περιοχή του σώματός μας. Ανά διαστήματα βρίσκονται σε έξαρση ή σε ύφεση. Κάποια από τα συμπτώματα που έχουν παρατηρηθεί είναι τα εξής: πυρετός, σωματικός πόνος, κόπωση, αδιαθεσία, δερματικά εξανθήματα, υπέρταση, γαστρεντερικές διαταραχές.
Κάποια, περισσότερο ή λιγότερο γνωστά είναι:
-Ψωρίαση
-Λύκος (Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος)
-Ρευματοειδής αρθρίτιδα
-Σκλήρυνση κατά πλάκα
-Νόσος του Κρον
-Κοιλιοκάκη
-Θυρεοειδίτιδα του Hashimoto
-Βαριά μυασθένεια
-Πολυαρθρίτιδα και πολλά άλλα
Αξίζει επίσης να γνωρίζουμε ότι συνδέονται με συγκεκριμένες περιοχές του σώματός μας. Αυτές οι περιοχές είναι:
-Εγκέφαλος
-Θυρεοειδής αδένας
-Οστά
-Μύες
-Δέρμα
-Αναπνευστικό
-Νευρολογικό σύστημα
-Κοιλιακή χώρα
-Αίμα
Ο ρόλος της Θετικής Ψυχολογίας
Η επιστημονική κοινότητα δείχνει να διαφοροποιείται ως προς τις ακριβείς αιτίες που κρύβονται πίσω από τα αυτοάνοσα νοσήματα. Δεν είναι απόλυτα εξακριβωμένο εάν το πρόβλημα ξεκινάει κατά βάση από το ανοσοποιητικό σύστημα, αν είναι ορμονικό, γενετικό ή οφείλεται σε ‘λάθος’ των κυττάρων που πλήττονται. Το γεγονός αυτό βέβαια έχει τεράστια επιστημονική σημασία διότι προφανώς θα οδηγήσει αντίστοιχα σε συγκεκριμένες λύσεις.
Ωστόσο εκεί που φαίνεται να συμφωνούν αμφότεροι είναι πως η ψυχολογία των ασθενών έχει συντελέσει ώστε να εμφανιστεί το νόσημα, ενώ επηρεάζει και τη σταθερότητα της πορείας του ασθενή. Η επιστήμη της Θετικής Ψυχολογίας λοιπόν φαίνεται ότι θα μπορούσε να συμβάλει σημαντικά στη σταθεροποίηση και βελτίωση των συμπτωμάτων, κι ίσως και στην αποφυγή εμφάνισης τέτοιων νοσημάτων.
Δεδομένου ότι πρόκειται για έναν κλάδο που ασχολείται με την επιστημονική μελέτη εκείνων των εμπειριών, των παραγόντων και των συνθηκών που βοηθούν ώστε να γίνει η ζωή μας καλύτερη, να βελτιωθούν στοιχεία της προσωπικότητάς μας και να μπορούμε να ζούμε ευτυχείς, αντιλαμβανόμαστε το ρόλο που μπορεί να παίξει και στο έδαφος των αυτοάνοσων νοσημάτων.
Με λίγα λόγια, η Θετική Ψυχολογία μπορεί να συμβάλει ώστε ο οργανισμός να προστατεύεται από την εμφάνιση τέτοιων νοσημάτων, να λειτουργεί δηλαδή σαν ασπίδα. Μπορεί κι όμως να βοηθήσει έναν ασθενή να ‘πατήσει’ σταθερότερα στα πόδια του στον τομέα της ψυχολογίας, κι έτσι οι εξάρσεις του νοσήματος να συρρικνώνονται.
Περιθώριο για ειδικότερες μελέτες που να παρουσιάζουν επαρκή συμπεράσματα για τον ακριβή ρόλο της Θετικής Ψυχολογίας στη ζωή όσων έχουν αυτοάνοσα νοσήματα, φυσικά και υπάρχει και δεν υποτιμάται η σημασία του. Ωστόσο, η Θετική Ψυχολογία έχει αποδείξει ότι μόνο κερδισμένος μπορεί να βγει εκείνος που – είτε νοσεί είτε όχι – φροντίζει την ψυχολογική του ισορροπία, ανακαλύπτει τα θετικά στοιχεία του χαρακτήρα του και επιδιώκει να καλλιεργεί στη ζωή του εκείνα τα στοιχεία που μπορούν να τον κάνουν ευτυχισμένο άνθρωπο.
Κι ας μη σκεφτόμαστε αυτά τα στοιχεία ως κάτι δυσπρόσιτο ή ξένο. Η άσκηση, η σωστή και κατάλληλη διατροφή, ο καλός και συστηματικός ύπνος, η έκθεσή μας στο ήλιο είναι ορισμένοι πολύ βασικοί τρόποι ώστε να κάνουμε τα βήματά μας προς τη θετική ψυχολογία.
Μία πρόταση για παραπέρα ενημέρωση, με στόχο την αυτοβελτίωση
Εάν θέλετε ακόμα να εμπλουτίσετε τις γνώσεις επάνω σε θέματα ψυχολογίας ή διατροφής και πώς αυτά μπορούν να συμβάλουν στην βελτίωση της υγείας σας, μπορείτε να προμηθευτείτε από εδώ το βιβλίο 'Η Βίβλος της Ολιστικής Θεραπείας'. Με γνώμονα επιστημονικά τεκμηριωμένες προσεγγίσεις και φιλοσοφίες για την βελτίωση του τρόπου ζωής μας, που έχουν αντέξει στο χρόνο, το βιβλίο αυτό ευελπιστεί να δώσει τα κίνητρα και τις βάσεις για καλύτερη γνώση των λειτουργιών του σώματος και ψυχής μας και για την αυτοβελτίωση.
Πηγές:
Fulcher G, Pearce G, The Mind is the Body – The new concept of Psychoneuroimmunology (PNI) in MS, racp.edu, https://www.racp.edu.au/docs/default-source/default-document-library/afrm-mind---the-mind-is-the-body-the-new-concept-of-psychoneuroimmunology-pni-in-ms.pdf?sfvrsn=0.
Shmerling Robert, (2018), Autoimmune disease and stress: Is there a link?, Harvard Health Publishing, https://www.health.harvard.edu/blog/autoimmune-disease-and-stress-is-there-a-link-2018071114230.
Stojanovich L, Marisavljevich D, (2008), Stress as a trigger of autoimmune disease, Pubmed.gov, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18190880.
Γράφει η Dr Angel,
Αγγελική Κοσκερίδου
Holistic Doctor – Counseling Psychotherapist
Doctor of Naturopathic Medicine
MSc Health Psychology
insta: dr_aggelikikoskeridou_official
