Υπάρχουν ορισμένες ουσίες ή στοιχεία που συναντάμε συχνά πλέον σε θέματα υγείας και διατροφής, τα οποία όμως αγνοούμε τι σημαίνουν ή ποιες είναι οι λειτουργίες τους είναι ακριβώς. Μία από αυτές είναι η κορτιζόλη. Εδώ θα δούμε τι είναι η κορτιζόλη, ποιες είναι οι λειτουργίες καθώς και τι σημαίνει η παρουσία της για τον οργανισμό μας.
Τι είναι η κορτιζόλη και πώς παράγεται;
Πρόκειται για μία στεροειδή ορμόνη, την οποία απελευθερώνει ο οργανισμός μας κυρίως σε καταστάσεις στρες, αλλά όχι μόνο. Συγκεκριμένα, παράγεται από τα επινεφρίδια, η ρύθμιση όμως της παραγωγής γίνεται από την υπόφυση του εγκεφάλου μας. Με άλλα λόγια, την εντολή την δίνει η υπόφυση, η οποία αντιδρά σε κάποιο ερέθισμα, όπως είναι το ξύπνημα, η εξάσκηση ή ένα αγχωτικό συμβάν.
Η κορτιζόλη κυκλοφορεί στο αίμα μας και μπορεί έτσι να δρα σε πολλά διαφορετικά μέρη του σώματός μας. Χαρακτηριστικά:
- βοηθά το σώμα μας να ανταποκριθεί σωστά σε καταστάσεις άγχους ή στρες
- αυξάνει το μεταβολισμό της γλυκόζης
- συμβάλει στον έλεγχο της αρτηριακής πίεσης
- παίζει ρόλο στη μείωση της φλεγμονής
Η ορμόνη αυτή συμβάλει σε μία σειρά σημαντικών λειτουργιών για το σώμα μας, όμως η ποσότητα της στο σώμα μας δεν πρέπει να είναι ανεξέλεγκτη. Η ισορροπία της έχει καθοριστικό ρόλο στην υγεία μας. Για παράδειγμα, υπάρχουν σύνδρομα κατά τα οποία είτε παράγεται λίγη είτε πάρα πολύ κορτιζόλη, με ότι αυτό συνεπάγεται για τον οργανισμό.
Ποια είναι τα φυσιολογικά επίπεδα;
Τις πρωινές ώρες η κορτιζόλη είναι αυξημένη στο αίμα μας, γεγονός που εξηγεί εν μέρει γιατί οι άνθρωποι ανταποκρίνονται καλύτερα στις υποχρεώσεις τους τα πρωινά. Όσο περνάει η ώρα τα επίπεδα της ορμόνης στο αίμα μας μειώνονται, κάτι το οποί μας οδηγεί πλέον στο κρεβάτι το βράδυ.
Μία σειρά όμως στρεσογόνων καταστάσεων αλλά και ουσιών μπορεί να επηρεάσουν την έκκριση της ορμόνης, προκαλώντας έτσι διαταραχές στον ύπνο, εξάντληση, ύπνο που δεν αναζωογονεί τον οργανισμό κ.ά. Ανάμεσα στις ουσίες που συνδέονται με αυτές τις διαταραχές είναι η καφεΐνη, το αλκοόλ καθώς και οι ουσίες που απελευθερώνονται από την καύση του τσιγάρου.
Τι συμβαίνει όταν ο οργανισμός δεν μπορεί να διατηρήσει τα σωστά επίπεδα;
Ένας από τους βασικότερους παράγοντες που προκαλούν την κακή λειτουργία των επινεφριδίων είναι το μακροχρόνιο στρες. Συγκεκριμένα, αυτό που συμβαίνει είναι η εξάντληση των αποθεμάτων κορτιζόλης, κάτι που οδηγεί σε φθορά τα επινεφρίδια.
Τα πρώτα συμπτώματα της επινεφριδικής εξάντλησης είναι:
- κακή διάθεση
- διαταραχές ύπνου
- άγχος
- μειωμένη σεξουαλική διάθεση
- εκνευρισμός
- πονοκέφαλος
- κόπωση
- ευαισθησία στους έντονους θορύβους
- έντονη όρεξη για αλμυρά και γλυκά
- μειωμένη ανοχή στο κρύο κ.ά.
Είναι πολύ σημαντικό το στρες να ρυθμιστεί στο πρώτο στάδιο, διαφορετικά η μακροχρόνια άντληση των αποθεμάτων των επινεφριδίων φτάνει σε σημείο που δεν παράγεται περαιτέρω κορτιζόλη. Εάν η ποσότητα είναι ελάχιστη αυτό σημαίνει για το οργανισμό ότι υπάρχει έντονη κόπωση από το πρωί, ενώ σε ακόμα πιο προχωρημένο βαθμό τα άτομα αυτά δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν σε καθημερινές υποχρεώσεις.
Συνοπτικά
Συμπτώματα ανεπαρκούς κορτιζόλης
- διαρκής κόπωση
- ναυτία και έμετος
- απώλεια βάρους
- μυϊκή αδυναμία
- πόνος στην κοιλιά
Συμπτώματα υπερβολικής κορτιζόλης
- αύξηση βάρους, ιδιαίτερα γύρω από την κοιλιά
- εύθραυστο δέρμα
- ακανόνιστες εμμηνορροϊκές περίοδοι, για τις γυναίκες
- αύξηση πίεσης και σακχάρου
- μείωση σεξουαλικής διάθεσης
- καταστολή ανοσοποιητικού
πληροφορίες: NaturaNrg #94
Γράφει η Dr Angel,
Αγγελική Κοσκερίδου
Holistic Doctor – Counseling Psychotherapist
Doctor of Naturopathic Medicine
MSc Health Psychology
insta: dr_aggelikikoskeridou_official
