Ένα από τα πιο γνωστά και αγαπητά βότανα της ελληνικής υπαίθρου είναι το τσάι του βουνού. Οι περισσότεροι μάθαμε αυτό το φυτό από τις γιαγιάδες μας που το χρησιμοποιούσαν ως ρόφημα ή φάρμακο για το κρυολόγημα, αν και η χρήση του πάει πολύ πίσω στους αιώνες.

Μορφή και ονομασία

Το τσάι του βουνού είναι ένα ποώδες φυτό που φτάνει τα 30 εκατοστά ύψος και ανήκει στο γένος «σιδερίτης». Τα άνθη του είναι συνήθως ροζ, μοβ ή κίτρινα, ανάλογα με την ποικιλία και την περιοχή.

Εικάζεται ότι πήρε το όνομα του  από την αρχαία ελληνική λέξη «σίδηρος», καθώς εκείνη την εποχή θεωρούνταν πως είχε επουλωτική δράσης στις πληγές που προκαλούνταν από σιδερένια όπλα. Βέβαια για την προέλευση του ονόματος υπάρχουν και άλλες θεωρίες. Σύμφωνα με μία άλλη εκδοχή, το όνομα του προέκυψε από τη μορφή δόρατος που έχουν τα σέπαλα των ανθών. Κάποιοι άλλοι πιστεύουν πως η ονομασία αυτή του δόθηκε επειδή περιέχει σίδηρο.

Πόσα είδη υπάρχουν και τι κινδύνους αντιμετωπίζουν

To γένος Σιδερίτης περιλαμβάνει περισσότερα από 150 είδη. Τα περισσότερα από αυτά τα συναντάμε στην περιοχή της Μεσογείου, ενώ πολλά είδη υπάρχουν και στην Ασία. Η μεγαλύτερη ποικιλία συναντάται στην Ιβηρική Χερσόνησο, όπου έχουν καταγραφεί τουλάχιστον 45 είδη, εκ των οποίων τα περισσότερα είναι ενδημικά.

Στην Ελλάδα αυτοφύονται περίπου 17 είδη του φυτού. Το τσάι του βουνού συναντάται στη χώρα μας με διάφορες ονομασίες όπως τσάι βλάχικο, τσάι του Μαλεβού ή τσάι του Ταϋγέτου, μαλοτήρας στην Κρήτη, τσάι του Ολύμπου, τσάι του Παρνασού, κλπ.

Ωστόσο, αυτός ο θησαυρός της ελληνικής γης κινδυνεύει λόγω της υπερκατανάλωσης. Μάλιστα, δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που εντοπίζονται Έλληνες ή αλλοδαποί, κυρίως από γειτονικές χώρες που σαρώνουν τα βουνά της Ηπείρου και της Μακεδονίας για να αρπάξουν τεράστιες ποσότητες τσαγιού και άλλων βοτάνων. Τους καλοκαιρινούς μήνες το αστυνομικό δελτίο γεμίζει με ειδήσεις για συλλήψεις ανθρώπων που συλλέγουν παράνομα τα βότανα της ελληνικής γης. Η ζημιά που προκαλούν είναι ανεπανόρθωτη, αφού συνήθως δεν τους αρκεί να κόψουν ορισμένα φύλα αλλά ξεριζώνουν το φυτό.

Πού χρησιμοποιείται και γιατί

Παραδοσιακά στην χώρα μας το τσάι του βουνού χρησιμοποιείται για το κρυολόγημα, τη ρινική συμφόρηση, το βήχα και διάφορες παθήσεις του αναπνευστικού συστήματος. Μία άλλη διαδεδομένη χρήση του είναι για την αντιμετώπιση του στομαχόπονου και των  γαστρεντερικών διαταραχών.

Φυσικά αυτές δεν είναι οι μόνες ευεργετικές ιδιότητες που έχει το πράσινο τσάι. Ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, που έχει μπει στο μικροσκόπιο της επιστημονικής κοινότητας, η θεραπευτική του δράση τεκμηριώνεται και επιστημονικά.

Το τσάι του βουνού περιέχει αρκετά αντιοξειδωτικά συστατικά όπως τα φλαβονοειδή, τα διτερπένια, τα φαινυλοπροπάνια, τα ιριδοειδή και τα μονοτερπένια.

Η δράση του βοτάνου μέσα από έρευνες

Ορισμένες έρευνες δείχνουν ότι εκτός από αντιοξειδωτική έχει αντιφλεγμονώδη, αναλγητική, αντιμικροβιακή και αγχολυτική δράση. Σύμφωνα δε με επιστημονικές έρευνες που έχουν κάνει Έλληνες ερευνητές της Ιατρικής Σχολής Αθηνών, εκχυλίσματα των ειδών «τσάι της Εύβοιας» και «τσάι του Μαλεβού» ενδέχεται να αποτελέσουν μελλοντικά τη βάση για τη δημιουργία λειτουργικών τροφίμων κατά της οστεοπόρωσης.

Μια άλλη έρευνα, αυτή τη φορά από Γερμανούς επιστήμονες, ανέδειξε ότι η δράση του «τσαγιού του Ολύμπου» μπορεί να βελτιώσει την συμπτωματολογία της νόσου Αλτσχάιμερ. Ο καθηγητής  J. Pahnke του Πανεπιστημίου του Μαγδεμβούργου, ο οποίος ήταν ο επικεφαλής της σχετικής έρευνας, συγκαταλέγεται στους πιο ένθερμους υποστηρικτές του Σιδερίτη, όπως αναφέρουν ο Κ. Ξένος και η Α. Σταματάκη στο βιβλίο τους με τίτλο  «Γνωρίστε τα ελληνικά super foods» ( Εκδόσεις Διόπρα).

Εν κατακλείδι, όλοι εσείς που αναζητάτε υπερτροφές από τις πιο μακρινές χώρες,  μπορείτε να επιλέξετε κάτι πολύ πιο κοντινό όπως το τσάι του βουνού, το οποίο κάλλιστα  θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως το ελληνικό super food.

Πώς να παρασκευάσετε το ρόφημα

Για την παρασκευή του ροφήματος βράζουμε μία με δύο κουταλιές του γλυκού τσάι (για κάθε φλιτζάνι) για λίγα λεπτά, το σουρώνουμε και το πίνουμε. Για να μην καταστρέψουμε τις ουσίες που περιέχει, καλό είναι να ρίχνουμε το τσάι μέσα σε βρασμένο νερό, αφού πρώτα το έχουμε αποσύρει από τη φωτιά.

Στις ευεργετικές του ιδιότητες θα πρέπει να προσθέσετε μία ακόμη, ότι δεν περιέχει την ποσότητα καφεΐνης που έχει το πράσινο τσάι, επομένως μπορεί να χρησιμοποιηθεί ακόμα και λίγο πριν τον ύπνο. Το γεγονός ότι δεν είναι διεγερτικό, το κάνει κατάλληλο για όλες τις ηλικίες.

Αν προσθέσουμε λίγο μέλι και τίλιο, τότε έχουμε ένα τέλειο χαλαρωτικό. Αν πάλι θέλετε να το χρησιμοποιήσετε ως πρωινό ρόφημα, και κυρίως ως  τονωτικό για να ξεκινήσετε τη μέρα σας, μπορείτε να το συνδυάσετε με λίγες τούφες κρόκου Κοζάνης. Φυσικά μπορούμε να το πιούμε και παγωμένο, ως ένα δροσιστικό ρόφημα, ρίχνοντας του λίγες σταγόνες λεμόνι. Για αυτούς που θέλουν να απογειώσουν τη γεύση του, συνίσταται να ρίξουν λίγη κανέλα σε σκόνη. Φυσικά, όπως με κάθε τι, έτσι και με το τσάι του βουνού θα πρέπει να αποφεύγουμε τις υπερβολές.

Δοκιμάστε αυτό το προϊόν.

Γράφει η Dr Angel,

Αγγελική Κοσκερίδου

Holistic Doctor – Counseling Psychotherapist

Doctor of Naturopathic Medicine

MSc c. Health Psychology

www.AggelikiKoskeridou.com

insta: dr_aggelikikoskeridou_official 

Tweet